کد مطلب:192925 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:183
آیا موهوم بودن او مستلزم مخلوق بودن او نیست؟
سائل به حضرت صادق - علیه السلام - عرض كرد: هر چیزی كه موهوم است مخلوق نیز است.
حضرت صادق - علیه السلام - فرمود: اگر چنین باشد كه تو می گوئی پس خدا شناسی از ما ساقط می شود، زیرا ما جز به شناختن آنچه در خاطر گذرد مكلف نیستیم.
بلكه ما می گوئیم: هر چیز كه حقیقتش به حواس درآید و درك شود، و در حواس محدود ممثل گردد مخلوق است (و چون حقیقت خدا به حواس در نیاید و در آنجا محدود و ممثل نمی گردد پس مخلوق نیست، بلكه او خالق است).خالق اشیاء باید از دو جهت ناپسندیده بركنار باشد:
یكی جهت نفی است (یعنی نفی همان نبود خدا و انكارش است). [1] .
و دیگری تشبیه، زیرا كه تشبیه (مانند چیزی بودن) صفت مخلوق است كه اجزایش به هم پیوستگی و هماهنگی آشكاری دارد.
بنابراین؛ چاره ای نیست جز اثبات صانع و اعتراف به آن به جهت بودن مصنوعین، و آفریده ها و ناچاری آنها از اعتراف به اینكه آنها مصنوعند، و صانعشان غیر آنها است، و مانند آنها نیست، زیرا هر چیز كه مانند آنها باشد به آنها شباهت دارد، در ظاهر پیوستگی و هماهنگی پیگیر، در بودن بعد از نبودن و انتقال از كوچكی به بزرگی، و از سیاهی به سفیدی و از نیرومندی به ناتوانی و حالات موجود و معلوم دیگری كه نیازی به توضیح آنها نیست، زیرا كه عیانند و موجود. [2] .
[ صفحه 35]
حضرت صادق - علیه السلام - فرمود: اگر چنین باشد كه تو می گوئی پس خدا شناسی از ما ساقط می شود، زیرا ما جز به شناختن آنچه در خاطر گذرد مكلف نیستیم.
بلكه ما می گوئیم: هر چیز كه حقیقتش به حواس درآید و درك شود، و در حواس محدود ممثل گردد مخلوق است (و چون حقیقت خدا به حواس در نیاید و در آنجا محدود و ممثل نمی گردد پس مخلوق نیست، بلكه او خالق است).خالق اشیاء باید از دو جهت ناپسندیده بركنار باشد:
یكی جهت نفی است (یعنی نفی همان نبود خدا و انكارش است). [1] .
و دیگری تشبیه، زیرا كه تشبیه (مانند چیزی بودن) صفت مخلوق است كه اجزایش به هم پیوستگی و هماهنگی آشكاری دارد.
بنابراین؛ چاره ای نیست جز اثبات صانع و اعتراف به آن به جهت بودن مصنوعین، و آفریده ها و ناچاری آنها از اعتراف به اینكه آنها مصنوعند، و صانعشان غیر آنها است، و مانند آنها نیست، زیرا هر چیز كه مانند آنها باشد به آنها شباهت دارد، در ظاهر پیوستگی و هماهنگی پیگیر، در بودن بعد از نبودن و انتقال از كوچكی به بزرگی، و از سیاهی به سفیدی و از نیرومندی به ناتوانی و حالات موجود و معلوم دیگری كه نیازی به توضیح آنها نیست، زیرا كه عیانند و موجود. [2] .
[ صفحه 35]
[1] قسمتي كه بين دو پرانتز آورده شده از كتاب توحيد صدوق رحمه الله و احتجاج مرحوم طبرسي است و از قلم مرحوم كليني يا كاتب افتاده است.
[2] مدرك گذشته.